مقدمه
مالیات خانه های خالی عبارت است از یک مالیات عادلانه بر خانه‌هایی که برای مدت طولانی خالی از سکنه باقی مانده و به این ترتیب باعث تلف شدن منابع مسکن در یک منطقه میشود. در ایران خانه های خالی زیادی وجود دارند که مالکان آن اقدام به فروش، رهن و یا اجاره ملک نمیکنند. هدف اصلی از این مالیات، ترغیب مالکان خانه‌های خالی برای به کارگیری آنها به منظور افزایش ظرفیت مسکن و کاهش نیاز اقامتی می‌باشد.
دلیل مالیات برای خانه های خالی این است که ما در کشور با کمبود مسکن برای افراد مواجه هستیم. در واقع در کشور مسکن وجود دارد اما صاحبان آنها به هر دلیلی اقدام به فروش یا اجاره نمیکنند. که این مسئله در کنار مسائل دیگری مثل مشکلات تامین مالی، سیاست نداشتن در ساخت و ساز و نداشتن مدیریت باعث کمبود مسکن شده است.
با توجه به اینکه در ایران وضعیت مسکن با مشکلاتی روبرو است، دولت این طرح را از سال ۹۹ به تایید شورای نگهبان رساند و پس از تصویب نهایی به اجرا در آمد. اینگونه خانه های بسیار زیادی که در شهرهای بزرگ خالی هستند شناسایی شد و محل زندگی یا کار افرادی قرار گرفت که به آن نیاز داشتند.
مالکان به دلایل زیادی اقدام به فروش یا اجاره خانه خود نمی‌کردند اما با اجرا شدن این طرح یا باید خانه را اجاره دهند و یا به دولت مالیات پرداخت کنند. در این مقاله همراه ما باشید تا شما را با تشخیص خانه های خالی، مالیات و نحوه پرداخت آن اشنا کنیم.
برای مطالعه بیشتر میتوانید مقاله “تامین اجتماعی؛ خدمات و آموزش ورود به سایت” را مطالعه نمایید.
روش اجرای مالیات بر خانه‌های خالی در هر کشور ممکن است متفاوت باشد، اما در کل معمولاً شامل مراحل زیر است:
- تعریف خانه‌های خالی: ابتدا باید تعریف دقیقی از خانه‌های خالی در نظام مالیاتی برقرار شود. این تعریف ممکن است به اطلاعاتی مانند تعداد روزهایی که خانه برای سکونت خالی است، استناد داشته باشد.
- اعلام خانه‌های خالی: مالکان خانه‌های خالی می‌بایست در نظام مالیاتی اعلام کنند که خانه‌های آنها خالی هستند.
- محاسبه مالیات: بر اساس تعریف و موازین مالیاتی، میزان مالیاتی که باید برای خانه‌های خالی پرداخت شود، محاسبه میشود. این مبلغ ممکن است بر اساس ارزش خانه، متراژ و مدت زمان خالی بودن به کار رود.
- اجرای مالیات: سپس باید اقدامات لازم برای دریافت مبلغ مالیاتی از مالکان خانه‌های خالی صورت پذیرد. این می‌تواند شامل صدور اخطارها، تاخیرها و در نهایت اعمال جریمه‌ها و مجازات‌های قانونی نیز باشد.
مزایا و معایب مالیات خانه های خالی ممکن است در هر کشور و با توجه به شرایط محلی متفاوت باشد. از مزایای آن می‌توان به محرک بودن برای به کارگیری خانه‌های خالی و افزایش ظرفیت مسکن اشاره کرد. از معایب آن نیز می‌توان به ممکن بودن اعمال مالیات ناعادلانه ، دسترسی آسان به اطلاعات مالیاتی ملک‌داران و الزام مهریه بر درآمدزایی مالیاتی از خانه‌های خالی اشاره کرد.
شرایط مالیات خانه های خالی
خانه های خالی مخصوصا در شهرهای بزرگ به یکی از معضلات بزرگ تبدیل شده است. این موضوع باعث میشود که مستأجران به سختی خانه مورد نظر خود را برای سکونت پیدا کنند.
لازم است بدانید مالیات برای خانه های خالی مسکونی و تجاری اعلام میشود. ساختمان های خالی تجاری نیز مانند مسکونی ها برای دولت مشکل ساز میشود. افراد برای کسب و کار خود به مکان نیاز دارند و باید ساختمان های تجاری نیز در اختیار افراد قرار بگیرد.
مالیات ساختمان های تجاری از مسکونی کمی بیشتر است و این معمولا به دلیل بیشتر بودن متراژ این ساختمان ها است. البته میزان مالیات بستگی به متراژ و نرخ مالیات سالیانه کشور نیز دارد.
خانه های خالی ای که شامل مالیات می‌شوند به شرح زیر می‌باشند:
- این خانه ها در شهرهایی قرار داشته باشند که بیشتر از ۱۰۰ هزارنفر جمعیت دارد.
- خانه هایی که در یک سال مالیاتی بیشتر از ۱۲۰ روز خالی هستند شامل این طرح می‌شوند.
- همان طور که از نام این قانون پیداست برای خانه های خالی ای که مالک در آن سکونت ندارد صدق میکند. دقت کنید که خانه نباید محل اصلی یا فرعی زندگی مالک باشد. بعضی خانه ها بعد از ساخته شدن تا مدت زیادی بدون ساکن باقی می‌ماند در این صورت اگر یک سال از تاریخ صدور گواهی پایان کار خانه گذشته باشد، مشمول مالیات میشود.
- البته تاریخ ثبت سند نیز مهم است. اگر چهارماه از ثبت سند خانه گذشته باشد و خانه خالی بماند، مالک باید مالیات پرداخت کند.
- اگر چهار ماه از آخرین اقامت در آن خانه بگذرد و همچین گاهی اوقات افراد با داشتن خانه شخصی، مستاجر هستند و ملک خود را خالی نگه می‌دارند که در این صورت هم مالیات برای آن خانه دررنظر گرفته میشود.
- بعضی مواقع پیش می آید که مالک خانه را برای فروش یا اجاره در مراکز مشاور املاک ها ثبت کرده اما همچنان خانه خالی است در این صورت خانه مشمول مالیات نمیشود.
- این موضوع برای خانه های وقفی نیز که میشود اجاره داد صدق میکند و اگر این خانه خالی از سکنه باقی بماند مالیات ان باید پرداخت شود.
این طرح برای کاهش خانه های خالی اعمال شده است و مالک را تحریک به اجاره دادن خانه میکند. در این صورت تا حدودی مشکلات مسکن مردم کمتر میشود و می‌توانند راحت‌تر خانه پیدا کنند.
هزینه مالیات خانه های خالی
محاسبه مالیات بر اساس متراژ خانه تعیین میشود و تفاوتی در نوساز بودن یا کلنگی بودن آن نیست. وزارت امور اقتصاد و دارایی کشورمان ایران هرساله نرخ هایی را برای مالیات خانه های خالی تعیین میکند که به شرح زیر است:
اگر خانه ای قدیمی دارید که فکر می‌کنید مشمول مالیات نمیشود در اشتباه هستید زیرا این خانه در هر صورت جزو املاک کشور حساب میشود و در صورت خالی بودن و داشتن شرایط مالیات خانه های خالی باید هزینه مالیات آن را پس از محاسبه پرداخت کنید.
طبق قانون جمهوری اسلامی و ماده ۵۴ قانون مالیات های مستقیم، خانه هایی که ۱۲۰ روز در سال خالی هستند باید مالیات پرداخت کنند. مالیات خانه های خالی بر اساس متراژ خانه می‌باشد.
مقدار اجاره ماهیانه خانه با نظر کارشناس تعیین میشود سپس ۲۵ درصد استهلاک آن محاسبه و از اجاره کم میشود. تعیین اجاره به متراژ خانه بستگی دارد همچنین تعداد سال های خالی بودن خانه نیز در مقدار مالیات تاثیرگذار است.
🚨شرایط خانه های لوکس کمی متفاوت تر است. خانه های لوکس مثل واحد های مسکونی گران قیمت و ویلاها که خالی از سکنه هستند و ارزش آنها از ۱۵ میلیارد تومان بیشتر است باید ۲ هزارم ارزش خانه خود نسبت به مازاد ۱۵ میلیارد را پرداخت کنند. مالیات باید از طریق سایت expasset.tax.gov.ir پرداخت شود.
اگر مالک ۱ تا ۵ خانه خالی داشته باشد باید در سال اول خالی بودن خانه، مالک باید ۶ برابر ارزش اجاری ملک مالیات بپردازد. در سال دوم خالی بودن ۱۲ برابر و در سال سوم ۱۸ برابر ارزش اجاری ملک، مالیات محاسبه و ثبت میشود که مالک موظف به پرداخت آن می‌باشد.
اما اگر خانه های خالی مالک از ۵ خانه بیشتر باشد باید مالیات بیشتری نیز پرداخت کند. این هزینه معادل ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک در سال اول، ۲۴ برابر ارزش تجاری در سال دوم و ۳۶ برابر ارزش اجاری ملک در سال سوم می‌باشد. لازم است بدانید اگر مالکی که مشمول مالیات شده است این مبلغ را پرداخت نکند، باید جریمه نقدی بپردازد و حتی ممکن است خانه توسط ادارات مربوطه توقیف شود.
لازم است بدانید خانه های خالی در صورت تجاری یا مسکونی بودن شامل پرداخت مالیات می‌شوند. ساختمان‌های تجاری نیز که خالی هستند مشکلی برای کار و اقتصاد کشور به شمار می‌روند. در اکثر مواقع نیز مالیات ساختمان تجاری سنگین تر از خانه مسکونی است زیرا متراژ بزرگتری دارد.
در شهرهای بزرگ مثل تهران و مشهد تعداد خانه های خالی بسیار زیاد است. این طرح باعث افزایش بازار مسکن و بهبود اقتصاد کشور میشود و مالکان را تحریک میکند که در خانه های خود سکونت کنند و یا آن را برای فروش و اجاره بگذارند.
مالیات خانه های خالی، مشاهده، استعلام و پرداخت
برای مشاهده و استعلام اینکه خانه شما مشمول مالیات میشود یا نه میتوانید به سایت .my.tax.gov.ir که درگاه الکترونیکی امور مالیاتی است، مراجعه کنید. این صفحه مختص به مالیات میشود. بعد از اینکه سایت برای شما باز شد میتوانید گزینه ثبت نام یا ورود را بزنید. اگر قبلا در این سایت ثبت نام نکرده اید باید ابتدا گزینه ثبت نام را بزنید.
حالا اطلاعات خود را که شامل کدملی، شماره تلفن همراهی که با کد ملی همخوانی دارد، تاریخ تولد میشود را وارد کنید. گزینه ثبت نام را که بزنید، نام کاربری و رمز عبور سایت برای شما ارسال میشود. دقت کنید که نام کاربری همان کد ملی که وارد کردید می‌باشد.
حالا با داشتن کلمه عبور و نام کاربری میتوانید به سایت مالیات وارد شوید. گزینه مشاهده و استعلام مالیات خانه های خالی را بزنید سپس منتظر یک کد امنیتی بمانید که به شماره شما ارسال میشود. بعد از وارد کردن کد، گزینه ورود را بزنید و گزینه واحد های مسکونی خالی از سکنه را انتخاب کنید. این گزینه در سمت راست صفحه قرار دارد.
از این بخش میتوانید مالیاتی که برای خانه خالی شما تعیین شده است را پرداخت کنید. این پول به حساب مالیاتی کشور واریز میشود. اطلاعات اضافی را نیز در این بخش میتوانید بخوانید. بر روی گزینه پرداخت قبض های مالیات کلیک کنید و مراحل آن را طی کنید. همچنین میتوانید از سایت payments.tax.gov.ir اقدام به پرداخت قبض مالیاتی خود کنید. دقت کنید که میتوانید اعتراض خود را به اداره مالیات ارسال کنید و منتظر جواب بمانید.
🚨در صورت قبول نکردن اعتراض تا یک ماه فرصت دارید که مالیات را پرداخت کنید در غیر این صورت هر ماه ۲.۵ درصد جریمه به مالیات اضافه میشود.
اگر جزو کسانی هستید که مشمول مالیات خانه های خالی می‌شوید هرچه سریعتر نسبت به پرداخت آن اقدام کنید تا مشمول جریمه اضافی نشويد. این طرح باعث شد مالکان زیادی برای پرداخت نکردن مالیات، خانه های خود را اجاره دهند یا بفروشند که باعث رونق گرفتن بازار مسکن شد. اما بعضی مالکان، مالیات را پرداخت می‌کنند تا دولت در جهت ساخت مسکن برای افرادی که خانه ای ندارند اقداماتی انجام دهد.
تشخیص خانه های خالی
شاید این سوال برای شما پیش بیاید که دولت چگونه خانه های خالی از سکنه را شناسایی میکند؟ لازم است بدانید همه مالکان باید اطلاعات ملک های خود را در سامانه اسکان و املاک کشور ثبت کنند. دولت با در نظر گرفتن سکونت فرد در خانه اصلی، بقیه خانه هایی که خالی هستند و اجاره داده نشدند را شامل مالیات میکند.
همه مالکان خانه در این سایت که مربوط به وزارت مسکن و شهرسازی است باید کد پستی، آدرس و محل سکونت خود را وارد کنند. حتی اگر مستأجر هستید نیز باید در این سایت ثبت نام کنید و اطلاع دهید که در این خانه سکونت دارید تا به عنوان خانه خالی شناسایی نشود. همه افراد تا ۲ ماه بعد از اطلاع رسانی فرصت دارند در این سایت ثبت نام کنند.
🔍 استعلام خلافی خودرو و نحوه پرداخت آن را نیز میتوانید در سایت نهان نما بخوانید.
با این روش خانه های خالی خیلی زود شناسایی می‌شوند و دولت می‌تواند روی آن نظارت داشته باشد و مشکلات مسکن افراد زیادی را حل کند. در این جهت دولت نیز برای راحت تر کردن کار پیامکی ارسال میکند و اطلاع می‌دهد که در رابطه با ثبت نام واحدهای مسکونی و تجاری خود در این سایت اقدام کنید.
اگر با گذشت ۲ ماه نسبت به ثبت نام خانه اقدام نکنید این خانه به عنوان خانه ی خالی شناسایی میشود و به آن مالیات تعلق می‌گیرد. اگر جزو افرادی هستید که مشمول مالیات شدید باید اظهارنامه مالیاتی خود را پر کنید و به ادارات مربوطه تحویل دهید.
مالیات بر خانه‌های خالی: چالش‌ها و فرصت‌های بازار مسکن در ایران
وضعیت خانه‌های خالی یکی از مسائل اساسی در بازار مسکن ایران است که همواره توجه مردم و مسئولین را به خود جلب کرده است. مالیات خانه های خالی به عنوان یکی از سیاست‌های مطرح برای مقابله با این مسئله، چالش‌ها و فرصت‌هایی را در این حوزه ایجاد کرده است که باید به دقت بررسی شوند.
مالیات خانه های خالی، به طور اساسی می‌تواند تأثیرات عمیقی بر بازار مسکن داشته باشد. یکی از چالش‌های اصلی این سیاست، تعیین معیارهای دقیق برای شناسایی یک خانه به عنوان «خانه خالی» است. همچنین، ایجاد یک مکانیزم عادلانه برای اعمال این مالیات و پیشگیری از سوءاستفاده‌ها نیز از مسائل مهم است.
در عین حال، این سیاست فرصت‌هایی نیز ایجاد کرده است. از جمله این فرصت‌ها می‌توان به تشویق به استفاده از منابع مسکن، افزایش تأمین مسکن برای جامعه و حمایت از بازار و تعادل در قیمت ها اشاره کرد.
برخی از مسائل کلیدی که باید مورد بررسی قرار گیرند، شامل تأثیر مالیات بر رفتار مالکان خانه‌های خالی، تأثیرات اجتماعی و اقتصادی این سیاست بر جوامع محلی و بازار مسکن، و اثرات آن بر تعادل عرضه و تقاضای مسکن می‌باشد.
در نهایت، مالیات بر خانه‌های خالی می‌تواند یکی از ابزارهای مؤثر در کنترل بازار مسکن باشد. با این حال، برای دستیابی به نتایج مثبت، نیاز به بررسی دقیق و توجه به جوانب مختلف این سیاست و همچنین اصلاحات ممکن در طول زمان وجود دارد.
اقدامات مالیاتی برای کنترل خانه‌های خالی و ارتقاء بازار مسکن
سیاست‌ها و اقدامات مالیاتی، به عنوان یکی از ابزار های مؤثر در کنترل و مدیریت خانه‌های خالی و همچنین تقویت بازار مسکن، اهمیت چشمگیری دارند. این اقدامات در جهت تنظیم رفتار مالکان خانه‌های خالی و ایجاد تغییراتی در ساختار بازار مسکن به کار می‌روند.
به طور کلی، این اقدامات شامل انواع مالیات، هزینه‌ها یا تخفیفات مالیاتی برای مالکان خانه‌های خالی می‌شوند. مثلاً تعیین مالیات بر خانه‌های خالی با هدف تشویق به استفاده یا اجاره این خانه‌ها، یکی از رویکردهای معمول است. این رویکرد را می توان یک روش معکوس نیز به حساب آورد.
هدف این سیاست‌ها ارتقاء فعالیت‌های مسکن و بازار مسکن است. با ایجاد انگیزه در مالکان خانه‌های خالی برای استفاده یا اجاره ملک‌ها، تعادل بیشتری در عرضه و تقاضای مسکن ایجاد میشود و همچنین این اقدامات می‌تواند بر تنوع و کیفیت مسکن تأثیر گذار باشد.
به هر حال، این اقدامات نیازمند بررسی دقیق و کامل اثرات آنها بر جوامع محلی، اقتصاد و ساختار مسکن هستند تا از جوانب مثبت آنها استفاده شود و احتمال ایجاد مشکلات جانبی کمتر شود.
سخن پایانی
در پایان لازم به ذکر است که به شرایط مالیات خانه های خالی دقت کنید و اگر مشمول پرداخت می‌شوید در اسرع وقت به سامانه مالیات کشور مراجعه کنید تا جرینه برای شما در نظر گرفته نشود. همچنین از ثبت نام در سامانه مسکن و شهرسازی غافل نشوید زیرا اگر به عنوان ساکنین در سایت ثبت نام نکنید ملک شما به عنوان خانه خالی شناسایی میشود.
مالیات خانه‌های خالی یک ابزار مهم در مدیریت شهری و مسائل مسکن است. این اقدام می‌تواند به جلوگیری از نگهداری بی‌مورد خانه‌های خالی و افزایش توان مسکن برای افرادی که نیاز دارند کمک کند. اگر باعث تحریک مالکان به اجاره دادن یا به مصرف مسکن برای افراد نیازمند شود، می‌تواند به بهبود بازار مسکن منطقه کمک کند.
اما تدابیر مالیاتی باید عادلانه باشند و به مسائلی مانند وضعیت مالکان و دلایلی که ممکن است خانه‌ها خالی باشند، توجه کنند. دقت کنید که استعلام مالیات خانه خالی خود را بگیرید و نسبت به پرداخت مالیات خانه مسکونی توجه داشته باشید تا مشمول جریمه نشوید.
دقت کنید که اگر پیامک حاوی مالیات دریافت کردید در صورت اعتراض آن را ثبت کنید. اگر اعتراض شما پذیرفته نشد به سایت الکترونیکی اداره مالیات کشور مراجعه و مالیات خانه خالی خود را بپردازید. با این طرح تعداد خانه های خالی به حداقل میرسد و افراد زیادی می‌توانند با توجه به بودجه خود محل موردنظر را برای کار یا سکونت انتخاب کنند.
- برای دریافت مشاوره آنلاین حقوقی سامانه نهان نما از طریق دکمه زیر اقدام نمایید.
- رزرو مشاوره
سوالات متداول
چه خانه هایی خالی محسوب می‌شوند؟
خانه هایی که در سال بیشتر از ۱۲۰ روز خالی از سکنه باشند و همچنین در شهرهای بیشتر از ۱۰۰ هزارنفر جمعیت قرار داشته باشند.
نحوه محاسبه مالیات خانه های خالی چگونه است؟
محاسبه مالیات بر اساس متراژ و اجاره بهای خانه می‌باشد.
نحوه پرداخت مالیات خانه های خالی چگونه است؟
مالیات سالیانه بر اساس نرخ های جدید کشور تغییر میکند. این مالیات بر اساس متراژ خانه می‌باشد.
