نیروی انتظامی؛ مهمترین پایگاه امنیتی کشور

مقدمه

پیشینه

مسئولیت مراقبت از مرزهای کشور توسط سازمانی به وجود آمده که ریشه‌های تأسیس آن به سال 1258 شمسی، همزمان با بنیان‌گذاری شهربانی، برمی‌گردد. نیروی انتظامی کنونی جمهوری اسلامی ایران، موسوم به ناجا، در سال 1370 شمسی با ادغام واحدهای شهربانی، ژاندارمری و کمیته‌ انقلاب اسلامی پدید آمد. در سال 1400، در پی تلاش‌ها برای بازسازی و ارتقای نهاد نیروی انتظامی، این بخش از نیرو به فرماندهی تبدیل شد.

روش‌های پلیسی مدرن در ایران حدود یک قرن پیش با تأثیرپذیری ناصرالدین شاه از سفرهای اروپایی‌اش و استخدام یک مشاور بلژیکی، پایه‌گذاری شد. در زمان سلطنت شاه، نیروی پلیس به دو بخش؛ ژاندارمری و پلیس شهری، تقسیم شده بود. امروزه، نیروی انتظامی همچنان وظیفه حفظ امنیت داخلی ایران را بر عهده دارد و زیر نظارت دقیق وزارت کشور فعالیت می‌کند.

وظایف نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران

• ایجاد و پایداری نظم و امنیت به منظور فراهم آوردن آرامش عمومی.
• برخورد قاطع و پیگیر با اعمال و رفتارهای ضدامنیتی، تروریسم، فتنه‌گری، و دیگر تحرکات بی‌ثبات‌کننده.
• برقراری امنیت برای گردهمایی‌ها و فعالیت‌های قانونی و سد مسیر تحرکات غیرقانونی.
• جمع‌آوری اطلاعات و همکاری با واحدهای اطلاعاتی در چارچوب ماموریت‌های تعیین شده.
• حفاظت از اماکن و تجهیزات مهم غیرنظامی، به جز در مواردی که وظیفه‌ای برای سپاه پاسداران تعیین شده باشد.
• تأمین امنیت شخصیت‌های مهم داخلی و خارجی، مگر در محوطه نظامی که در شرایط خاص توسط سپاه پاسداران اجرا می‌شود.
• جمع‌آوری اسلحه و مهمات غیرمجاز و نظارت بر نگهداری و استفاده مجاز از مواد منفجره.
• عملکرد به عنوان ضابط قضایی و انجام وظایفی چون مبارزه با مواد مخدر، قاچاق، کنترل فساد، پیشگیری از جرم، کشف جرایم و اجرای احکام.
• انجام امور مربوط به شناسایی هویت و کشف علمی جرم‌ها.
• نظارت و کنترل مرزها، اجرای معاهدات مرزی و حفاظت از حقوق دولت و شهروندان در نواحی مرزی.
• اجرای قوانین مرتبط با گذرنامه‌ها و ورود و اقامت اتباع خارجی با هماهنگی دیگر نهادهای ذیربط.
• اجرای مقررات راهنمایی و رانندگی و حفاظت از حقوق راه‌ها.
• اجرای قوانین مربوط به وظیفه عمومی.
• نظارت بر اماکن عمومی و رعایت مقررات.
• همکاری با دیگر نیروهای نظامی در شرایط ضروری.
• تعامل با اینترپل.
• همکاری با دستگاه‌های حکومتی در انجام وظایف مرتبط.
• همکاری در توسعه زمینه‌های فرهنگی برای کاهش جرایم.
• اجرای اقدامات امدادی در شرایط اضطراری.
• سازماندهی و آموزش نیروهای انتظامی برای انجام ماموریت‌ها.
• حفاظت از تأسیسات و پادگان‌های مربوطه.
• تامین دفاع هوایی در حوزه تجهیزات ضد هوایی با هماهنگی با نیروی هوایی.
• ارائه خدمات پزشکی و اداره بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها.
• تدوین طرح‌های لجستیک و تأمین اقلام و خدمات مورد نیاز.
• تلاش برای حفظ امنیت و استحکام سازمانی.

بخش های اصلی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران از چندین بخش با وظایف گسترده تشکیل شده است. این وظایف شامل تأمین امنیت، نظم نظامی و خدمات اجتماعی هستند. بخش‌های اصلی ناجا به قرار زیر می‌باشند:

• پلیس امنیت: متخصص در حفظ و افزایش امنیت و نظم عمومی.
• پلیس مبارزه با مواد مخدر: مأموریت‌یابی در مبارزه گسترده با ترافیک مواد مخدر و دستگیری قاچاقچیان.
• پلیس پیشگیری: وظیفه پیشگیری از جرائم و تأمین امنیت در مکان‌های حیاتی همچون فرودگاه‌ها و مراکز حیاتی دیگر.
• پلیس راهور: نظم‌بخشی به جریان ترافیک و وظایف رانندگی
• معاونت نظام وظیفه: تنظیم تقسیم نیروهای وظیفه در میان سایر نیروهای مسلح.
• معاونت صدور گذرنامه: مسئولیت صدور و تمدید گذرنامه‌ها.
• پلیس بزرگراه‌ها: تأمین امنیت و نظم در بزرگراه‌ها.
• پلیس آگاهی:  تحقیق و کشف در جرائم و پرونده‌ها.
• پلیس حفاظت از شخصیت‌ها: محافظت از شخصیت‌ها و مقامات.
• اینترپل: همکاری با پلیس جهانی برای دستگیری مجرمان بین‌المللی.
• یگان حفاظت: محافظت از اماکن مهم نظیر بانک‌ها و میراث فرهنگی.
• جنگل‌بانی: حفاظت از جنگل‌ها و منابع طبیعی.
• هنگ مرزی: تأمین امنیت مرزها.
• پلیس ساحلی: نظارت و امنیت در محدوده‌های ساحلی.
• یگان ضربت: واکنش سریع در مواقع بحران.
• یگان رهاسازی گروگان: ماموریت‌های نجات در موارد گروگان‌گیری.
• یگان ضد شورش: مهار شورش‌ها و ناآرامی‌ها.
• گارد ویژه: وظایف محافظتی خاص.
• یگان واکنش سریع: مداخله فوری در شرایط اضطراری و بحرانی.

نیروی انتظامی در کنار پاسداری از قانون، طیف وسیعی از خدمات را ارائه می‌دهد که سلامت اجتماعی و قانونمندی را در جامعه تضمین می‌نماید.

رسته‌های اصلی نیروی انتظامی

رسته‌ها اصطلاحی است که برای مشخص کردن تخصص‌های نظامی که از نظر مأموریت، نوع کار و وظایف مشاغل نظامی دارای ارتباط نزدیک است به‌کار می‌رود. نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران دارای هجده رسته است:

• مرزبانی
• اطلاعات
• عملیات ویژه
• انتظامی
• ترافیک (راهنمایی و رانندگی)
• هوایی
• آماد و پشتیبانی
• جرم‌شناسی (آگاهی)
• رایانه
• حقوق
• معارف
• اداری
• هنر
• دارایی
• مخابرات و الکترونیک (فتا)
• فنی و مهندسی
• دریایی
• بهداری

پلیس 110

مرکز فوریت‌های پلیسی ۱۱۰ با هدف ارتقای تعامل پلیس و جامعه و برخورد سریع با مسائل امنیتی، در سال ۱۳۷۹ آغاز به کار کرد. این مرکز، با الهام از اصل پاسخ‌گویی و سرعت عمل، ماموریت دارد به درخواست‌های اضطراری شهروندان فوراً پاسخ دهد و با حضور بهنگام و موثر، ضامنی برای امنیت عمومی باشد.

🔍در صورت تمایل میتوانید مطلب مشاوره آنلاین حقوقی سامانه نهان نما را از این بخش مطالعه نمایید.

مرکز ۱۱۰ به منظور کاهش مراجعه حضوری شهروندان به کلانتری‌ها و تسریع در روند اطلاع‌رسانی و دریافت خدمات پلیسی ایجاد شده است و در کنار آن، ارائه مشاوره و پاسخگویی به سؤالات مرتبط با ماموریت‌های پلیسی را نیز برعهده دارد.

دریافت شماره تلفن ستاد فرماندهی نیروی انتظامی؛ سامانه 197

سامانه ۱۹۷ به عنوان خط تلفن نیرو انتظامی، مرجعی آسان برای تعامل شهروندان با دفتر نظارت عمومی و ارائه بازخورد است. در ادامه تکمیل خدمات مرکز ۱۱۰، نیروی انتظامی دفتر نظارت عمومی را با هدف تقویت بنیان‌های اعتماد عمومی و ارتباط دوسویه با مردم تاسیس نموده است.

این دفتر که با شعار جامعه‌محوری عمل می‌کند، اکنون با شماره ۱۹۷ به صورت ۲۴ ساعته، آماده دریافت نقطه نظرات، پیشنهادات، اعتراضات و تقدیرهای مردمی در ارتباط با فعّالیت‌های مختلف ستاد فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است، چه با پاسخگویی مستقیم توسط اپراتورها و چه به صورت سامانه پیام‌گیر.

از جمله اهداف مهم این سامانه، پیشگیری از جرایم و تخلفات احتمالی کارکنان نیروی انتظامی، بررسی و پیگیری افکار عمومی نسبت به فعالیت‌های نیرو انتظامی جمهوری اسلامی ایران، و ایجاد شفافیت و فضای بازدارنده برای مقابله با تخلفات درون‌سازمانی است.

• برای ارسال پرونده خود به سامانه نهان نما می‌توانید از طریق دکمه زیر اقدام نمایید.
• بررسی پرونده

سوالات متداول